|
Οι Ιστορικοί χρόνοι […] Το 1954 αποκαλύφθηκε θολωτός τάφος πρωτογεωμετρικών χρόνων στη θέση «Εμπασός», φυσική προσπέλαση από βορρά προς νότο μεταξύ των λόφων «Ροτασανή Κεφάλα» και «Φαρμακαράς». Ο μικρών διαστάσεων τάφος με βραχύ δρόμο (διαμ. 1,70×1,50μ. και ύψ. 1μ.) ήταν κτισμένος με μεγάλους πλακοειδείς λίθους. Περιείχε περίπου τριάντα αγγεία των γνωστών τύπων της εποχής καθώς και δύο πολύ ενδιαφέροντα ειδώλια μορφών με υψωμένα τα χέρια. Ανήκουν στο γνωστό μυκηναϊκό τύπο Ψ, χαρακτηρίζονται όμως από τα ανάμεικτα κρητικά και μυκηναϊκά μορφολογικά στοιχεία.[…] Στην ίδια θέση αποκαλύφθηκε το 1993 δεύτερος τάφος, όμοιος με τον προηγούμενο. Πρόκειται δηλαδή για κτιστό, υπόγειο, θολωτό τάφο, ο οποίος όμως δυστυχώς δεν είχε αποφύγει τη σύληση από αρχαίους ή σύγχρονούς μας αρχαιοκάπηλους. Αγγεία και μικροαντικείμενα βρέθηκαν διάσπαρτα στο δάπεδο μαζί με υπολείμματα οστών, τα οποία ανήκουν σε δύο διαφορετικούς σκελετούς πιθανόν γυναίκας και παιδιού. Περιείχε μόλις 15 αγγεία, χάντρες από φαγεντιανή και μια χάλκινη περόνη. Εντύπωση προκαλούν τα πολλά θήλαστρα που βρέθηκαν στον τάφο, τα οποία προφανώς ανήκαν στο μικρό παιδί που ενταφιάστηκε εδώ ίσως μαζί με τη μητέρα του. Οι δύο παραπάνω θολωτοί τάφοι τεκμηριώνουν την ύπαρξη νεκροταφείου γεωμετρικών χρόνων, ενώ η αποκάλυψη ταφών σε πίθους κατά τη διάρκεια των εργασιών για τη διάνοιξη του δρόμου Πύργου – Ροτασίου επιβεβαιώνουν τόσο τη θέση του όσο και την έκτασή του. […] Ο Νικόλαος Πλάτων το 1958 ανέσκαψε έναν ακόμη θολωτό τάφο, ετούτη τη φορά όμως στην πεδιάδα βόρεια του χωριού. Ο τάφος ξεχωρίζει λόγω του μεγέθους του καθώς η εξωτερική διάμετρός του είναι 2,50 μ. (η εσωτερική είναι μόλις 1,70μ.). Βρέθηκε αδιατάρακτος με το φράγμα της εισόδου και τα αγγεία στο εσωτερικό στη θέση τους. Ήταν κτισμένος με παχιά τοιχώματα από πλακοειδείς λίθους κατά τον εκφορικό τρόπο, αντίθετα με το δρόμο που δεν ήταν κτιστός. Περιείχε περίπου 250 αγγεία, από τα οποία πολλά είναι κάλπες που περιείχαν την τέφρα των νεκρών και τα υπόλοιπα αμφορείς, πρόχοι και μικρότερου μεγέθους αγγεία . Όλα τα αγγεία σώζονται σε άριστη κατάσταση και τα περισσότερα είναι διακοσμημένα. Οι ταφές υπολογίζεται ότι ήταν πάνω από σαράντα. Στο κέντρο περίπου του τάφου υπήρχε μία πήλινη ακόσμητη σαρκοφάγος, ελλειψοειδούς σχήματος15, η οποία καλυπτόταν με πλακοειδείς λίθους . Από τα κτερίσματα που ξεχωρίζουν αναφέρουμε τα πολλά σιδερένια όπλα, τις περόνες, τις πόρπες, τις ασημένιες καρφίδες και μία χρυσή, καθώς τέλος τους χρυσούς δακτυλίους και τα ελάσματα με τα οποία διακοσμούσαν τα ενδύματα των νεκρών. Ο τάφος χρησιμοποιήθηκε από τα πρωτογεωμετρικά χρόνια, δηλαδή από το 10ο αι. έως την αρχή της ανατολίζουσας περιόδου, τον 7ο αι. π.Χ. Ο τάφος του Ροτασίου είναι από τους λίγους γεωμετρικούς τάφους που έδωσαν έναν τόσο μεγάλο αριθμό αγγείων και άλλων ευρημάτων. […] Στην Κρήτη, αντίθετα με την ηπειρωτική Ελλάδα, χρησιμοποιούνται παράλληλα και οι δύο τρόποι ταφής, τόσο δηλαδή οι ενταφιασμοί όσο και οι καύσεις, ακόμη και στον ίδιο τάφο, όπως στο μεγάλο θολωτό τάφο του Ροτασίου, όπου μαζί με τις καύσεις αποκαλύφθηκε και ενταφιασμός σε πήλινη σαρκοφάγο. […] (σημειώνεται εδώ ότι ο Στέφανος Ξανθουδίδης παραδίδει στις αρχές του αιώνα τη μαρτυρία του Μανώλη Ηλιάκη και του Επισκόπου Αρκαδίας ότι υπάρχει κυκλικός τάφος κάτω από την εκκλησία της Παναγίας στη θέση «Ταμπαρά .» στα ανατολικά του χωριού). Εύκολα λοιπόν μπορούμε να υποθέσουμε ότι στα γεωμετρικά χρόνια υπήρχε εκτεταμένη οικιστική εγκατάσταση στην περιοχή, η οποία πιθανότατα βρισκόταν στο λόφο της Κεφάλας. Αν και ο οικισμός δεν έχει ακόμη αποκαλυφθεί, μιας τέτοιας έκτασης νεκροταφείο δε μπορεί παρά να ανήκει σε έναν ανάλογης έκτασης οικισμό. […] Μπορούμε να μιλήσουμε πιθανόν ακόμη και για πόλη, η φήμη της οποίας είχε φτάσει αρκετά μακριά, ώστε να είναι γνωστή και στον Όμηρο. […] Στην πρώιμη αρχαϊκή περίοδο (περίπου στο 650 π.Χ.) χρονολογείται η επιγραφή που βρέθηκε στην περιοχή του νεκροταφείου στη θέση «Εμπασός».[…] Αν και ο Όμηρος μνημονεύει το Ρύτιον ως «χώρα λαμπρή», με το πέρασμα των αιώνων χάνει όχι μόνο τον πλούτο και τη λάμψη της, αλλά και την αυτονομία της με αποτέλεσμα να ενσωματωθεί στην επικράτεια της Γόρτυνας με το καθεστώς της κώμης. Ο Στράβων στο δέκατο βιβλίο του έργου του με τίτλο «Γεωγραφικά», αναφέρει: «….Γορτυνίων δ’ εστί και το Ρύτιον, συν τη Φαιστώ….». […] Σύντομες και κυρίως επιφανειακές έρευνες στην περιοχή του Ρυτίου επιβεβαιώνουν την παρουσία του στην κλασική και ελληνιστική εποχή. Είναι εύκολο για όποιον αποφασίσει να ανέβει και να περπατήσει στην Ροτασανή Κεφάλα να δει τα απομεινάρια των τοίχων καθώς και τους σωρούς των πετρών από την καταστροφή των κτιρίων.
Αναλημματικοί τοίχοι περιτριγυρίζουν το λόφο, ειδικά στη βόρεια πλευρά του, ενώ τμήματα της οχύρωσης σώζονται στη Β και ΒΔ πλευρά. Στην κορυφή εντοπίζεται και η Ακρόπολη του Ρυτίου. Τα ερείπια αυτά είναι δύσκολο να χρονολογηθούν με ακρίβεια χωρίς ανασκαφικάδεδομένα. Τα διάσπαρτα όμως όστρακα που βρίθουν στην περιοχή, βεβαιώνουν την παρουσία κατοίκων στα κλασικά και ελληνιστικά χρόνια . Η αρχή της ρωμαϊκής εποχής στην Κρήτη τοποθετείται στο 67 π.Χ., όταν οι Ρωμαίοι με στρατηγό τον Κόιντο Καικίλιο Μέτελλο κατακτούν το νησί. […] Οι Ρωμαίοι αναγνωρίζουν το νομικό καθεστώς της «πόλεως» και σε κώμες. Μια τέτοια γνωστή κώμη είναι και το Ρύτιον. Η αναγνώριση αυτή πιθανόν οφείλεται στην ύπαρξη ιερού αφιερωμένο στο σημαντικό για τους Ρωμαίους θεό, το Σκύλιο Δία, σύμφωνα με επιγραφή που βρέθηκε στο Ροτάσι και παραδόθηκε στο Μουσείο Ηρακλείου από τον Ιταλό αρχαιολόγο Giuseppe Gerola στις αρχές του 20ου αιώνα. Στην επιγραφή, η οποία χρονολογείται στην εποχή του Αυτοκράτορα Αδριανού και συγκεκριμένα κατά την υπατία των Κατιλίου Σεουήρου και Αυρηλίου Φούλβου, δηλαδή το 120 μ.Χ., αναφέρεται το ιερό του Διός Σκυλίου στην περιοχή «της Ρυτιασίων κώμης και Πύργου», τα κτήματα του ιερού καθώς και ο ιερέαςτου, ο επονομαζόμενος Άμβρος. Η επιγραφή σώζει τη μοναδική αναφορά και επομένως πιστοποιεί την ύπαρξη του Ιερού στην περιοχή, το μοναδικό σε ολόκληρη την Κρήτη αφιερωμένο στο Δία Σκύλιο, τουλάχιστον με τα μέχρι σήμερα δεδομένα.[…] Η σημερινή ονομασία «Ροτάσι» προέρχεται από το εθνικό «Ρυτιάσιοι>Ροτάσοι», όπως ονομάζονται και στην παραπάνω ρωμαϊκή επιγραφή οι κάτοικοι του Ρυτίου. Στην αρχαιότητα και ιδιαίτερα στην Κρήτη το κράτος ήταν οι ίδιοι οι πολίτες. Το όνομα του ήταν το συλλογικό όνομα των πολιτών. Έτσι αντί για το όνομα της πόλης χρησιμοποιούσαν το εθνικό στα επίσημα έγγραφά τους, όπως στις επιγραφές και τα νομίσματα. […] Διαβάστε τη συνέχεια στο άρθρο “Οι Βυζαντινοί και νεώτεροι χρόνοι“ . {Απόσπασμα από δημοσίευση της αρχαιολόγου Μαρίνας Βελεγράκη με τίτλο: “ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΡΥΤΙΟΝ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΡΟΤΑΣΙ: ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ”
|
3. Οι Ιστορικοί χρόνοι
